Kabe Neden 7 Kere Tavaf Edilir?

Kâbe’yi yedi defa tavaf etmenin hikmeti ve sebebi konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Bu sayı, Allah Teâlâ’nın emri olarak Resûlullah’ın (s.a.v) uygulamasıyla sabit olmuş, müminler de bu ilahî düzeni teslimiyetle yerine getirmiştir.

Yazımızda yer alan açıklamalar ise ayet, hadis ve âlimlerin görüşlerinden yapılan manevi yorum ve çıkarımlara dayanmaktadır. Tavaf, kulun Rabbi etrafında dönerek bağlılığını ilan ettiği mukaddes bir ibadettir; sayıdaki sır tam olarak bilinmese de ruhumuza işleyen derin bir anlam taşır.

Kâbe’nin Etrafında 7 Defa Dönmenin Hikmeti

Kâbe’nin etrafında yedi defa dönmek, kulluğun kalpte bıraktığı teslimiyetin bedensel bir yansımasıdır. Tavafa başlayan bir mümin, sağ omzunu Kâbe’ye vererek adım attığı anda sanki bütün dünya arka planda kaybolur ve kişi ruhen yalnızca Rabbine yönelir.

Tavaf, Yüce Allah’ın emriyle İbrahim (a.s) ve İsmail (a.s)’ın mirasıdır. Kur’ân’da, “Biz Beyt’i (Kâbe’yi) insanlar için bir ziyaret ve güven yeri kıldık” buyrulur (Bakara, 125). Bu güven ve teslimiyet atmosferi içinde yapılan her dönüş, kulun Rabb’ine olan yakınlaşmasının katmanları gibidir.

Tavaf, insanın kendi varlığı, nefsi ve yaratılışı etrafında dönüp duran düşüncelerini arındırdığı bir devran gibidir. Her bir dönüşte kul, ayrı bir teslimiyet makamına yükselir.

Yedi dönüş; yaratılışın düzenine, göklerin ahengine, ilahî dengenin ritmine işaret eden bir ibadet şeklidir. Her dönüşün sonunda kul, “Ben geldim ya Rabbi” dercesine kalben bir yakınlık hisseder. Belki de hikmet, insan ruhunun böylesi bir ritme muhtaç olmasıdır.

Yedi Sayısının Manevi Önemi

Yedi sayısı, tarih boyunca pek çok kültürde kutsallık ve bütünlük sembolü olarak görülmüştür; ancak İslâm’da bu sayı, ayrı ve daha derin bir anlam taşır. Yedi, tamamlanmışlığı, kemâli ve ilahî takdiri temsil eden bir sayıdır.

Evrenin düzeni, göklerin katmanları ve insanın yaratılışındaki ölçü, Allah’ın sonsuz hikmetiyle kurulmuştur. Kur’ân’da, “Yedi göğü birbiriyle tam bir uygunluk içinde yaratan O’dur. Rahmân’ın yaratışında hiçbir uyumsuzluk göremezsin. Gözünü çevir de bir bak, bir bozukluk görebiliyor musun?” (Mülk, 3) buyurularak bu sayı doğrudan ilahî nizama işaret eder.

İnsanın ruh dünyasında yedi, tamamlanma hâlidir. Tavafın yedi kez yapılması, kulun kalbinde seyr u sülûk misali bir manevi yolculuğa dönüşür. Yedi kat göğü aşar gibi, her dönüşte kul iç aleminin bir katmanını temizler. Belki de tavafın yedi defa yapılması, insanın kendi iç yolculuğunun ilahî ölçüyle hizalanmasıdır. Bu sayı, tevhit akidesini beden diliyle ilan eden bir ritmin adıdır.

Kur’an ve Sünnette 7 Sayısının Yeri

Kur’ân ve sünnette yedi sayısının sıklıkla vurgulanması, bu sayının manevi önemini daha da belirgin kılar. Kur’ân’da:

• Yedi gök (Mülk, 3 – Bakara, 29 – İsrâ, 44 - Mü'minûn, 17 - Mü'minûn, 86 – Fussilet, 12 – Nuh, 15 – Nebe’ 12)
• Yedi yer (Talak, 12)
• Yedi başak (Yusuf, 43)
• Yedi kapı (Hicr, 44)
• Yedi ayet (Hicr, 87)
gibi ifadelerle yedi sayısına dikkat çekilir.


İbadetlerde de yedi sayısı sıkça karşımıza çıkar. Sa’y ibadeti yedi şavt, şeytan taşlama yedi taşla yapılır. Bu sayı, ibadetlerin ritmini oluşturan ilahî bir ölçü gibidir. Resûlullah (s.a.v) da yedi sayısının önemine çeşitli hadislerinde işaret etmiştir. Bir hadis-i şerifte şöyle buyurulur:

“Yedi helak edici şeyden sakının.” (Buhârî, Vasiyyet, 24; Müslim, İman, 144.)

Bütün bu deliller, yedi sayısının İslami ibadetlerde rastlantısal değil, ilahî bir düzenin parçası olduğunu gösterir. Tavafın da bu manevi düzen içerisinde yediye bağlanması, hikmetin derinliğine işaret eder.

Peygamber Efendimizin (s.a.v) Tavaf Uygulaması

Tavafın yedi dönüş olarak uygulanması, doğrudan Peygamber Efendimiz’in (s.a.v) sünneti ile sabittir. Efendimiz, her haccında ve umresinde Kâbe’yi yedi defa tavaf etmiş, sahabeye de böyle öğretmiştir. İbn Abbas (r.a)’dan rivayet edilen bir hadis, bu uygulamanın kesinliğini ortaya koyar:

“Kim Kâbe'yi yedi defa (dönerek) tavaf eder ve (tavaf esnasında) "Allah'ın her nevi noksanlıklardan pâk ve nezih olduğuna inanırım. Hamd Allah'a mahsustur.” (İbn Mâce, Sünen, Kitabü'l-Menâsik, Hadis numarası: 2957)

Resûlullah’ın bu uygulamasının ardında elbette bir hikmet vardır ancak hikmet bilinmese de emir açıktır ve mümin için en güzel rehber sünnettir. Tavafın yedi olarak belirlenmesi, sayıdan çok bu teslimiyetin değerini büyütür.

Kısacası, “Kabe neden 7 kere tavaf edilir?” sorusuna verilecek kesin bir cevap olmasa da bu sayı Allah’ın ilahî düzeninin, Kur’ân ve sünnetteki manevi ölçünün, teslimiyet ve kulluğun sembolü hâline gelmiştir. Her bir dönüş, kulun Rabbine yaklaşmasının bir adımdır. Belki de tavaf, insanın dünyanın merkezinden değil, imanın merkezinden hareket ettiğini hatırlatan en derin ibadettir.