Fitre Ne Demek?

Fitrenin sözlük anlamı icat etmek, yaratmak, kesmek, ikiye ayırmak, yarmak manalarına gelir. Fitre, fıtr kelimesinden türemiş ve Türkçe’ye geçerken dil değişikliğine uğramıştır. Ramazan Ayı'nda verilen fitreler îdü’l-fıtr olarak, harici zamanlarda verilenler sadakatü’l-fıtr olarak isimlendirilir. Ergenlik çağına gelmiş tüm Müslümanların fitrelerini vermeleri gerekir.

Ergenlik çağına gelmiş Müslüman kadınlar ve erkekler bu farzı kendileri yerine getirirler. Kadınlar evlendiklerinde nafakaya tabi olmaları durumunda, kocaları tarafından fitreleri ödenir. Bazı İslami alimlere göre zekat farz kılındığı için, fitrenin ödenmesinin farz kapsamından çıktığı belirtilir. Bu anlamda yaygın görüş, îdü’l-fıtr farzı vazifesinin devam ettiği yönünde.

Fitre Ne Zaman Verilir?

Îdü’l-fıtr belirtilen fitrenin Ramazan ayı içerisinde tek seferde verilmesi gerektiği yaygın görüş olarak benimsenmiştir. Ancak bazı İslam alimlerine göre, Fitreler Ramazan Bayramının 1. günü de verilebilir. Hz. Muhammed (S.A.V) hadisi şeriflerinde, fitrenin Bayram namazından önce verilmesini buyurmuştur. Sağ doğmuş olmak şartıyla tüm Müslümanların fitreleri verilmelidir. Yetişkin olmayan bireylerin ki ebeveynleri tarafından veya bakmakla yükümlü olan kimseler tarafından verilir.

Fitre Kimlere Verilir?

İslami açıdan fitre durumu iyi olan Müslümanların, durumu iyi olmayan Müslümanlara verdiği sadakadır. Bu vazifenin tam anlamıyla yerine getirilebilmesi için, bu susta belirtilen kıstaslara dikkat etmek gerekir. Fitreler yetimlere, yoksullara, ilim tahsilinde bulunan öğrencilere verilebilir. Fitrenin verilemeyeceği kişiler bu anlamda önem arz eder. Kardeşler arasında, eşler arasında fitreler verilemez. Ayrıca anne, baba, dedeler, anneanne, babaanne alt soydan olan çocuklarına, torunlarına fitrelerini veremez.

Çocuklar da üst soydan olanlara sadakalarını veremezler. Bireylerin bakmakla yükümlü olduğu, evlatlık gibi bireyler içinde bu durum geçerlidir. Aile bağları olan kişiler arasında fitrelerin verilebilmesi için, verilecek kişilerin mutlaka yoksul durumda olması gerekir. Fitreler temlik olup, cami, medrese, mescit, köprü, yol yapımı gibi oluşumlar için kullanılamaz. Müslümanlar arasında farz kılınan bu yardımlaşma da, amaç bir nebze olsun fakiri doyurabilmek, ihtiyaçlarını giderebilmektir. Bu nedenle îdü’l-fıtr amacına uygun olmalıdır.

Fitre Nasıl Hesaplanır?

Fitreler hesaplanırken, bir fakirin iki öğün yemek ihtiyacını karşılayacak şekilde hesaplanması gerekir. Bunun için ölçüt 1,5 kilogram buğday, 3 kilogram arpa, 3 kilogram hurma veya bunların değeri nakit para baz alınır. Türkiye’de yıllık bazda fitre fiyatlarının belirlenmesinde Diyanet İşleri Başkanlığı’nın görüşlerine yer verilir. Her ülkenin ekonomik koşulları farklı olduğu için, her ülkenin dini otoriteleri tarafından öngörülen fiyat belirlemesi yapılır. Türkiye'de buğday, üzüm fiyatları baz alınırken, Arap ülkelerinde hurm fiyatları baz alınır.

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 2022 yılı için Ramazan ayı için belirlediği fitre fiyatları 40 TL olarak belirlenmiştir. Bu durum 2023 yılının ekonomik koşullarına göre değişiklik gösterecektir. Fitreler için belirlene fiyatlar minimum tutar olarak belirtilir. Durumu iyi olan Müslümanlar belirlenen fiyatın altında kalmadığı sürece, ekonomik durumlarına göre daha fazla ödeme yapmalarında herhangi bir sakınca bulunmaz.

Fitre Nasıl Verilir?

Müslümanlar fitrelerini doğrudan ihtiyaç sahibine verebilecekleri gibi, bu amaçla hizmet veren yardım kuruluşlarına da vererek, yoksul Müslümanlara ulaştırılmasını sağlayabilirler. Önemli olan fitre verilirken koşullarının yerine getirilmesidir. Fitre nakit para şeklinde verilebileceği gibi, bedelini karşılamak koşuluyla erzak olarak da verilebilir.

Çoğunlukla fitreler nakit olarak verilir. Bu sayede ihtiyaç sahipleri kendi ihtiyaçlarını belirleyerek, verilen fitrelerle ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Fitrenin verilirken aleniyet olmasında herhangi bir sakınca bulunmasa da, bu tür yardımlar yapılırken gizlilik içerisinde olması daha makbuldür. Bu durum diğer yardımlar içinde geçerlidir. İslam Dini Müslümanlar arasında yardımlaşmayı emreder.

Fitre Kimlere Düşer?

Fitreler Müslümanların arasındaki yardımlaşmayı ve kaynaşmayı öngörür. Fitreler yoksul olan ve şartlarını yerine getiren Müslümanlara düşer. Fitrenin Müslüman olmayanlara verilmesi caiz değildir. Ancak yardım amacıyla sadaka verilmesi caizdir. Bunun yanında fitresini verecek kişinin de Müslüman olması gerekir. Müslüman olmayanların yardım amaçlı verdikleri para veya diğer nevi gıdalar anca sadaka yerine geçer. Müslüman olma koşulu ile fitreler farklı mezhepten Müslümanlara verilebilir.

Bazı İslam alimlerine göre, kalpleri İslam’a ısındıracak gayri müslimlere de zekat verileceği belirtilmiş olsa da, yaygın görüş fitrelerin Müslümanlar tarafından, Müslümanlara verilmesi yönündedir. Fitre yetim ve yoksulun hakkıdır. Fitre verecek Müslümanın, vereceği kişiyi tanıması şartı bulunmaz.

Müslümanlara farz olan bu görev, üçüncü kişi veya kuruluşlar aracılıyla da yapılabilir. Fitrenin verilmesinde ki kıstas, verilen paranın veya erzakın Ramazan Ayında verilmesi koşuluyla bu niyetle verildiği belirtilmelidir. Fitreler verilirken kişinin akli melekesinin olmasına ihtiyaç duyulmaz. Bu gibi durumlarda bu tür kişilerin bakımını üstlenen kişilere de, ilgili kişinin ihtiyaçlarının karşılanması için fitreler verilebilir.

Her yıl Türkiye’de yaşayan Müslümanların fitreleri, yoksullukla mücadele eden diğer coğrafyalarda ki Müslümanlara vuslat.org.tr aracılıyla ulaştırılır. Vuslat bir insani yardım vakfı olup, dileyen Müslümanlar doğrudan web sayfasından erişim sağlayarak zekatlarını, amacına uygun olarak yoksul Müslümanlara iletilmesini sağlayabilirler Ayrıca Vuslat web sayfasında yer verilen 0552 623 80 80 iletişim numarasını kullanarak, fitrelerini vermek amaçlı oluşturulmuş yardım paketlerinin yoksullara ulaştırılabilir.