Fidye Nedir?

Fidye; İslam dininde savaş esirlerini kurtarmak için ödenen miktar veya hac, oruç gibi bir takım ibadetlerin yerine getirilmemesi üzerine ödenen para anlamına geliyor. Fidye kelimesi Kuran üzerinde de yerini alarak 'bedel ve karşılık' anlamlarını taşıyor.

Oruç ibadetinde fidye vermek, tutulan orucun bozulması ya da farz oruçların tutulmamasında ihtiyaç sahiplerine verilir. Orucunu yaralayan kimseler, ihtiyaç sahiplerini seçerek onlara belli bir miktar ödeme yaparlar. Bu şekilde ibadet tamamlanmış olur.

Fidye veren kişiler yoksullarında ihtiyaçlarını gidermiş olurlar. Hem bir yoksulun ihtiyacı giderilmiş olur hem de Allah'ın rızası kazanılmış olur. Bu sebepten dolayıdır ki oruç tutamayan kişiler fidyelerini eksiksiz olarak vererek Allah'a güzel bir kul olduklarını göstermelidirler.

Fidye Ve Fitre Arasındaki Fark Nedir?

Fidye ve fitre kelimeleri ve bağışları birbirine sık sık karıştırılır. Ancak ikisi de birbirinden farklı kelimeler ve bağış çeşitleridir. Fitre, Ramazan ayının herhangi bir gününde maddi durumu el veren Müslüman bireyin ihtiyaç sahiplerine verdiği miktardır. Fitre, tutulan orucun şükrüyle sevap kazanmak adına verilir.

Oruç tutmasında engel bulunan kişiler yerine getirmedikleri oruç ibadetlerine karşılık olarak fidye bağışında bulunurlar. Diyanet işleri tarafından belirlenen fidye ve fitre miktarı, durumu iyi olan Müslümanlar tarafından dilerlerse üzerine çıkılarak bağışlanır.

Fitre ve fidye miktarlarında herhangi bir farklılık yoktur. Her ne kadar bağış olarak farklı olsalar da ödenen tutar aynıdır. Lakin maddi durumu elverişli olan kişiler, bu tutarların üzerine çıkarak bağışlarda bulunabilirler.

Fidye Ve Fitre Arasındaki Fark Nedir

Oruç Fidyesi Nedir?

Oruç ibadetini eksik yerine getiren ya da herhangi bir sebepten dolayı orucunu tutamayan kişiler oruç fidyesi bağışında bulunurlar. Oruç fidyesi genel olarak Raman ayında vuku bulan oruç ibadetinin yerine kullanılır ve oruç tutamayan kişiler bunun karşılığında ihtiyaç sahiplerine oruç fidyesi bağışında bulunurlar.

Sağlık durumu iyi olup keyfi olarak oruç tutmayan kişilerin oruç fidyesi vermesi doğru değildir. Oruç fidyesini ancak sağlık açısından oruca elverişli olmayan ve herhangi bir sebepten dolayı orucunu yaralayan kişiler verir. Kısacası oruç fidyesi, sağlık konusunda sorun yaşayan ve oruç tutamayan kişiler tarafından verilir.

Oruç Fidyesi Kimlere Verilir?

Oruç fidyesi belli başlı kişilere verilir. Herkese oruç fidyesi vermek doğru olmadığı gibi İslam'ın emrettiği kişilerin dışında yer alan kişilere de oruç fidyesi vermek doğru kabul edilmez. Sürekliliği olan bir hastalıktan dolayı orucunu tutamayan kişilerin vermesi zorunlu olan oruç fidyesi, gerçekten ihtiyaç sahiplerine verilir. Bu fidye çeşidi verilirken gizlilik ön planda tutulur ve kişinin onurunu kıracak bir şekilde verilmez.

Oruç fidyesi gerçekten ihtiyaç sahibi olan kişilere gizli bir şekilde verilir. Bu kişilere kesinlikle kalabalıklar içerisinde oruç fidyesi verilmez. Ayrıca aile bireylerinin yanında da verilmemesinde fayda vardır. Genel olarak oruç fidyesi gizli bir şekilde ihtiyaç sahibine verilmelidir.

Oruç fidyesi şu kişilere verilir;

  • Öğrencilere
  • Dul kadınlara
  • Yardıma muhtaç ihtiyaç sahiplerine
  • Yetim ve öksüzlere
  • Savaş mağdurlarına
  • Doğal afet mağdurlarına

Genel olarak bu türden kişilere verilen fidye, kesinlikle alt ve üst soydan kimselere verilmez. Anne, baba, çocuk, dede, nine ve toruna kesinlikle fidye verilmez. Bu kişilere verilen para 'Harçlık' olarak geçer ve fidye, fitre gibi bağış türleri arasında yer almaz.

Oruç Fidyesi Kimlere Verilir

Kur’an-ı Kerim Ayetinde Oruç Fidyesi

Yüce Allah Kuran-ı Kerim ayetlerinde de oruç fidyesinden bahsederek, Müslüman bireyleri haberdar etmiştir. Bakara suresinde oruç ibadetinden ve orucu tutamayan kişilerin fidye ödemesinden bahsetmiştir. Böylelikle tüm Müslüman bireylerin bilgilenmesini ve bu konudan haberdar olmasını sağlamıştır.

Bakara suresinin 183 ve 184. ayetlerinde bu durumdan şu şekilde bahsediliyor: "Ey iman edenler. Sizden önce gelenlerinde üzerlerine yazıldığı gibi sizler sakınasınız diye sizlere sayılı günlerde oruç yazıldı. Eğer içinizden hasta, yolcu ya da başka sebepten dolayı oruç tutamayan varsa, tutamadığı gün kadar orucunu tutar. Orucu tutmakta zorluk çekenlerde bir yoksulun bir günlük yiyeceğini karşılayacak kadar fidye versin."

Yüce Allah bu ayetlerden sonra ise şunları aktarıyor: "Bir iyiliği mecbur olmadan yapanlar için bu yaptığı iş iyidir. Ancak orucu tutmanız sizler için daha iyidir." Allah bu ayetlerinde orucu tutmanın zorunluluğundan bahsediyor. Orucu tutamayan Müslümanlar içinde ihtiyaç sahibinin bir günlük yiyeceğini karşılamalarını, yani oruç fidyelerini vermeleri gerektiğini buyuruyor.